Çatı bahçeleri, alanın kısıtlı olduğu kentsel bölgelerde hem konut binalarına hem de ticari binalara yeşillik katmanın harika bir yoludur. Gelin, neden bir çatı bahçesine ihtiyacınız olduğuna beraberce göz atalım.
Çatı bahçeleri, Kuzey Amerika’da, Avrupa’da, Orta Doğu’da ve Asya’da pek çok şehirde, genişleyen kentsel alanlarla birlikte yaygınlaşmaktadır. Bazı Avrupa ülkelerinde, ister konut ister ticari olsun, yeni binaların en az bir yeşil öğe içermesini mecbur tutan kanunlar bile vardır.
İyi tasarlandıkları zaman harika görünen bu öğeler, çevre için yararlı oldukları gibi insan sağlığı için de yararlı olduklarından, çatı bahçenizi yapmaya başlamak için hemen işe koyulalım!
Çatı Bahçesi Nedir?
Çatı bahçeleri, binaların tepelerinde, kentin keşmekeşinden uzak, tıbbi bitki bahçesi, sebze bahçesi, restoran veya özel dinlenme alanı olarak kullanılabilen yeşil alanlardır. Binaların çatılarındaki alanlar genellikle atıl durduğundan, mümkünse bu alanları kullanmak ve size ait hale getirmek çok iyi bir fikir olabilir.
Çatı bahçelerinin çoğunda, taşınabilir ve hafif oldukları için kolaylıkla yerleştirilen saksılar bulunur; ancak yeşil çatı yapmak da mümkündür. Yeşil çatılarda özel karışımlı çatı toprağı ve toprağa doğrudan dikilmiş bitkiler söz konusu olduğundan, bunların uygulaması daha zordur ve bir peyzaj mimarının desteğini gerektirir. Fakat sonunda bu zahmete kesinlikle değecektir!
Çatıya Bahçe Yapmanın Ne Faydası Olur?
Çatı bahçeleri kentin koşturmacasından yorgun düştüğümüzde bize çok ihtiyaç duyduğumuz yeşilliği ve doğal öğeleri sağlamakla kalmaz, yaban hayatı için de yaşam alanı sağlayarak çevreye türlü türlü katkıda bulunur. Yeşil çatılar, ısı ve ses yalıtımı sağlayarak ısıtma ve soğutma giderlerini azalttığı gibi, kentlerin oluşturduğu ısı adası etkisini de azaltır.
Konutların tepesindeki çatı bahçeleri, parkların kalabalık olduğu uzun ve sıcak yaz günlerinde, yoğun şehir hayatına bir mola vermeniz için size harika bir imkan sunar. Ticari binalardaki çatı bahçeleri, açık hava toplantıları, huzurlu öğle yemekleri için ya da sadece trafiğe çıkmadan önce biraz soluklanmak için kullanılabilir. Restoranlar ve barlar da, büyük saksılar veya kafes çitler yardımıyla mekânı bölerek, müşterilerini çatı bahçelerinde ağırlayabilir ve ziyaretçilere eşsiz bir yemek deneyimi yaşatabilirler.
Etrafınız doğayla çevriliyken yüksekten şehir manzarasının keyfini çıkarmak gibisi yoktur.
Çatı bahçesi nasıl kurulur?
Bir çatı bahçesi tasarlarken en önemli öncelik, binanın yapısal bütünlüğünü, statiğini dikkate almaktır. Çatı bahçeleri, özellikle de bitkiler iyice büyüdükçe ve sulandıkça bir hayli ağırlık yaratacağından, binanın mukavemetini ve statiğini değerlendirecek bir uzmanla çalışmak hayatidir. Ayrıca kullanılacak malzemeleri de dikkatle değerlendirmek gerekir. Örneğin toprak veya kil saksılar çok ağır olabileceğinden, ahşap veya plastik seçenekler tavsiye edilir. Ancak kuvvetli rüzgâra maruz kalınca devrilebileceği çok hafif plastik ürünler konusunda da dikkatli olmak gerekir.
Binanın statik özelliklerine göre değişebilmekle beraber, yeşil çatılarda 10cm2 alan yaklaşık 40 kg. kadar bir ağırlıkta olabilir. Bu nedenle çatı bahçelerinin, en baştan bu ağırlığı kaldıracak ve bitkilerin ihtiyaç duyduğu drenaj ve sulama sistemlerini içerecek şekilde yeni inşa edilen binalarda uygulanması tavsiye edilir. Peyzaj mimarları ve statik konusunda değerlendirme yapabilecek inşaat mühendisleri bu sürece kesinlikle dahil edilmelidir.
Her tür çatı bahçesinde güneş maruziyeti enine boyuna düşünülmelidir. Sukulent gibi kuraklığa dayanıklı bitkiler, güneşe bayıldıkları halde fazla suya ihtiyaç duymamaları sebebiyle çatı bahçeleri için -özellikle de suyun bu kadar kıt olduğu bir zamanda- çok uygun bir seçenektir. Domates ve çilek de güneşi seven bitkilerdendir. Meyve veren bu bitkiler malzemelerin taze olduğunu ve sürdürülebilirliğe adanmışlığı akla getirdiğinden, özellikle restoranlar için uygun seçeneklerdir.
Çatı bahçenizin bakımı açısından, toprağı besleyen ve bitkileriniz için su tutan malç, harikalar yaratır. Bitkilerin besinsiz kalmasını engellemek için her ilkbahar, yeşil alanınızın ihtiyaçlarına uygun kontrollü salınımlı gübre atmak da önemlidir. Çatı bahçeleri tamamen güneşe maruz kalmak zorunda değildir. Canary Wharf’taki Crossrail çatı bahçesinde görüldüğü gibi, hem bitkiler hem de ziyaretçiler bir ağ yardımıyla güneşten korunurken aynı zamanda hava akımı da sağlanabilir. Benzer bir etkiye sahip olan pergolalar da üzerlerinde büyüyen sarmaşıklarla çok çarpıcı bir etki yaratabilir.
Kafes çitler hem bitkiler ve oturma alanları için gölge yaratmak hem de ziyaretçilere mahremiyet sağlamak açısından çok pratiktir. Hanımeli, yasemin gibi yoğun sarmaşıklar, çiçekleriyle harika bir görünüm yaratırken, dinlenme alanını çevredeki binalardaki meraklı gözlerden de gizler. Bu çitler restoranlarda da mekânı bölmek için harika bir çözümdür!
Bitkilerinizin daha rahat görünmesini sağlamak ve gece geç saatlerdeki ışık ihtiyacına cevap vermek için çatı bahçelerinde aydınlatma da dikkatle tasarlanmalıdır. Projeniz yeni bir binadaysa, daha tasarım aşamasında dramatik bir aydınlatma düzeneği yapılabilir. Binanıza sonradan çatı bahçesi ekliyorsanız, hafif süs ışıkları ve güneş enerjili aydınlatma elemanları çok etkili olabilir.
Çatı bahçesi pahalı mıdır?
Çatı bahçeleri pahalı olabilir, ancak bu biraz da nasıl bir tarz benimsediğinizle ilgilidir. Yeşil çatıların uygulama süreci daha meşakkatliyken, kasalara kurulan bahçelerin maliyeti kullanılan malzemeye ve mobilya ve aydınlatma gibi yapısal peyzaj elemanlarına göre değişir.
Dezavantajları nedir?
Araştırmanızı yapıp, uzmanlarla birlikte çalıştığınız sürece çatı bahçelerinin bir dezavantajı olmadığı gibi çok da iyi bir seçenektir! Aklınızdan çıkarmamanız gereken nokta, çatı bahçelerinde tavşan ve fare gibi memeli zararlıları bertaraf edebilseniz de, böcek ve bitki hastalıkları bitkilerinize hâlâ ulaşabilir. Diğer peyzaj alanlarında ya da bahçelerde olduğu gibi, burada da bu zararlılar ve hastalıklar için önlem alınması ve gerektiğinde müdahale edilmesi gerekir.
Ben bu işe varım! Nereden başlamalıyım? Diyorsanız;
Evinize bir çatı bahçesi veya yeşil çatı yapmaya karar verdiğinizde, binanın maruz kalacağı fazladan ağırlıktan dolayı işe başlamadan bir uzmana başvurarak projenizi onaylatmanız gerekir. Yeni ve yeniden tasarlanmış ticari mülklerde de aynı şekilde proje boyunca uzman bir ekiple çalışmak esastır.
Karaoğlu Peyzaj olarak hem konut binalarında hem de ticari binalarda 30 yılda pek çok çatı bahçesi tasarladık, uyguladık ve bakımını yaptık. Sizin çatı bahçenizi gerçeğe dönüştürmek için gereken uzmanlığa, ekibe, bilgiye ve ekipmanlara sahibiz! Daha önceki projelerimizi görmek için galeri sayfalarımıza göz atabilir ya da ücretsiz bir keşif randevusu almak için burayı tıklayabilirsiniz.
